Tog 23. oktobra 1944. godine u Novi Sad su nakon tri i po godine okupacije ušle jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Za njima su stigle i jedinice Crvene armije koje su nastupale od Beograda ka Mađarskoj sa partizanima i zajedno su ka Mađarskoj i Hrvatskoj gonili fašističke trupe Mađarske, Nemačke, Nezavisne države Hrvatske, četnike Draže Mihajlovića i druge kvislinške trupe koje su bežale.
Oslobođenje je Novi Sad dočekao razoren, sa trećinom stanovnika manje nego pre rata, jer je preko 20.000 ljudi proterano, a više od 5.000 ubijeno u stratištima, odnosno poginulo u jedinicama NOB-a.
Nebrojeni su zločini koje su počinili mađarski fašisti, nemački nacisti i hrvatske ustaše nad Srbima, Jevrejima, Romima, rodoljubima i pripadnicima NOB-a na području Novog Sada, koji je tada bio podeljen u dve države: bački deo grada je pripojen Mađarskoj, a sremski Nezavisnoj državi Hrvatskoj.
Najmonstruozniji zločin je bila Racija januara 1942. godine kada je pod led Dunava bačeno više od 800 Jevreja, 400 Srba i desetine Roma i drugih stanovnika.
Više o stradanju Novog Sada u Drugom svetskom ratu pročitajte u ovom tekstu 021.rs.
Samo oslobođenje Grada je prošlo bez većih borbi izuzev manjih okršaja sa odstupnicama nemačke i mađarske vojske izvan naselja. Kako su zabeležili hroničari, već 22. oktobra popodne nakon rušenja preostalog mosta na Dunavu u Novom Sadu i Petrovaradinu, skoro da nije bilo više nijednog okupatorskog vojnika.
Mada neki izvore navode da su neke jedinice ušle u Novi Sad 22. oktobra, nesporno je da prve veće jedinice ulaze u Novi Sad 23. oktobra rano ujutro. Prvi ulaze pripadnici Novosadskog partizanskog odreda koji su već oko 6 časova marširali centrom praćeni građanima, a potom stižu i ostale jedinice NOVJ i posle Crvene armije.
U Sremu, na teritoriji koja je bila deo NDH, 22. oktobra nastupaju pripadnici VII Vojvođanske brigade. Oni će razoružati preostale domobrane na Tvrđavi i nastaviti gonjenje neprijatelja uz Dunav, a 23. oktobra će u grad poslati delegaciju koja će na Keju biti dočekana sa oduševljenjem.
Novi Sad od 1975. godine nosi ime Grad heroj, kada je dobio Orden narodnog heroja zbog žrtava koje je pretrpeo u ratu.
Danas će ovaj važan datum u istoriji Novog Sada biti obeležen različitim programom. Predstavnici Grada i Vojske Srbije, kao i Gradskog odbora SUBNOR-a položiće vence na Spomen groblju i spomenik Novosadskom partizanskom odredu na Čeneju.
Takođe, u Skupštini grada biće dodeljene Oktobarska nagrada i Novembarska povelja. Takođe, u Domu Vojske na Beogradskom keju održaće se Svečana akademija SUBNOR-a.
Pored toga, danas će u Novom Sadu Antifašistička koalicija organizovati javnu akciju.
_joker_out.jpg "Nije vreme za muziku: Joker Out odložio koncert u Novom Sadu, prihod doniraju porodicama nastradalih")
.jpg "Tmuran petak sa susnežicom u Novom Sadu: Radionice za decu, predavanja, koncerti...")
Komentari 35
Janko Marko
@anon
brape
Koja je godina granica da odredimo kad tacno su primitivci okupirali Ujvidek? Po vama 1945, po nekima jos ranije, 1918, po trecima 1988... 'alo ljudi, citate li vi sebe kad tako sta pisete ako vec niste u stanju da pojmite vase dubokoumne misli? Tesko je nositi taj ogromni teret starosedeoca na ledjima koji su daleki preci ostavili u nasledje, zalim vas ja ljudi.
Evo kao neko ko ima secanja na Novi Sad iz ranih 70-tih (kroz perspektivu nekog ko se rodio u drugoj polovini '60-tih), neko ko je ziveo srednjoskolski zivot u NS pocetkom 80-tih a radio u istom gradu od 90-tih do 2010-tih, tvrdim da je Novi Sad tek sad pravi grad, grad koji je dinamicniji, sa duplo vise stanovnika nego 80-tih, sa mnogo vecim univerzitetom, mnogo vise sadrzaja, zabave, jednostavno savremeniji grad nego u 80-tim ili nekad ranije. Nekom ko danas ima 22 godine je danasnji Novi Sad mnogo bolji i dinamicniji grad nego onaj gde se sve desavalo u krugu od 200m a nekom ko vec sad svodi racune o svom zivotu, naravno, smeta i dlaka u jajetu a ne protraceni zivot (da ga nije protracio ne bi kukao kako danas nista ne valja). Uostalom ko zali za starim dobrim vremnima, kulturom i onim necim sto su primitivci oduzeli Ujvideku moze da se preseli recimo u Sombor (da se ne uvrede ljudi) i ima taj spori ritam.
Kada bi sve tako jednostavno bilo. To je ono:" Danas svako gleda samo sebe. Samo ja gledam mene".
Istoriska cinjenica je jedno. Pogledaj malo grad i "iza " centra grada.
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar