Rado je korišćen i u pop kulturi. Salvador Dali je ovaj simbol pretvarao u brkove, a Endi Vorhol ga je stavljao u okvire sa svilenom pozadinom, stvarajući tako dela koja su zatim dostizala vrednost vrtoglavo visoke svote dolara.
Svoje mesto ovaj simbol pronašao je i u svetu emotikona kao lice sa znakom dolara umesto usta i očiju. Ipak, uprkos sveprisutnosti, poreklo znaka ove valute nije razjašnjeno, dok teorije o tome sežu od boemskih novčića, preko Heraklovih stubova, sve do trgovaca iz kolonijalnog doba.
Dolarov blizanac, vredni cent, logično je predstavljen malim slovom "c" kroz koje prolazi uspravna linija, ali za razliku od njega, u znaku za dolar nema slova "D". Naprotiv, slovo kojim se obeležava dolar je slovo "S" kroz koje vertikalno prolazi slovo "U" samo bez donjeg zavijutka. I to je zapravo izazivalo najveću zabunu pri razumevanju ovog simbola, budući da nije jasno da li je namera bila da ova slova predstavljaju inicijale "United States" (Sjedinjene Američke Države).
U to veruje spisateljica i filozofkinja Ajin Rand. U jednom poglavlju romana iz 1957. godine "Pobunjeni Atlas", jedan lik pita drugog o poreklu znaka za dolar. Odgovor glasi: "Za dostignuća, uspeh, čovekovu kreativnu moć – i upravo iz tih razloga ovaj znak se koristi i kao obeležje nečasnosti. On predstavlja inicijale US."
Ipak, izgleda da Rand nije bila u pravu, zato što je do 1776. godine Amerika bila poznata pod nazivom "Sjedinjene Američke Kolonije", a postoje spekulacije da je znak za dolar bio u upotrebi i pre službenog uspostavljanja Sjedinjenih Američkih Država iste godine, navodi BBC.
Istorija britanske funte seže 1.200 godina unazad u vreme Rimskog carstva, kada se kao skraćenica koristila "libra pondo", opšteprihvaćena mera za težinu u čitavom carstvu, koja se bukvalno može prevesti kao "funta težine".
U anglosaksonskoj Engleskoj, funta je postala novčana jedinica ekvivalentna težini funte srebra. U skladu s rimskim nazivom, Anglosaksonci su pozajmili znak i ukrasili slovo "L". Kosa crta u znaku došla je godinama kasnije označavajući time da je u pitanju skraćenica, a ček u londonskom Muzeju Banke Engleske svedoči da je znak za funtu bio u upotrebi od 1661. godine, iako je prošlo dosta vremena pre nego što je postao opšteprihvaćen.
Izvori u srednjoj Evropi?
Međutim, sam dolar ima dosta kraću istoriju. U Kraljevini Bohemiji je tokom 1520. godine započelo kovanje novca, a srebro za tu namenu je vađeno u rudniku "Joachimsthal", što u prevodu s nemačkog znači "Joakimova dolina". Nije teško zamisliti da je novac zahvaljujući mestu nastanka zatim nazvan "joachimsthaler", kasnije skraćeno na "thaler", što postaje naziv koji se raširio svetom, pa je i kod nas poznat kao talir. U holandskoj interpretaciji izgovara se "daler", i u džepovima ranih imigranata prešao je Atlantik i potom postao "dollar" u američkoj verziji engleskog jezika.
Uprkos relativno kratkoj istoriji ove valute, nema jasnog odgovora na pitanje odakle je znak za dolar potekao. Čini se kao da nije službeno dizajniran s obzirom na to da se izgled znaka menja – ponekad ima dve vertikalne crte, ali najčešće samo jednu. Jedna od hipoteza je da "U" i "S" zapravo označavaju "units of silver" (meru srebra).
Znak ima veze s Mojsijem?
Ipak, jedna od najezoteričnijih priča o poreklu ovog znaka vraća nas u doba bohemijskog thalera, kovanice koja je na sebi imala gravuru zmije na hrišćanskom krstu. To je trebalo da predstavlja priču o Mojsiju koji je nosio zmiju obmotanu oko štapa u nameri da njome leči one koji su pretrpeli ugriz. Znak za dolar, navodno, potiče odatle.
Još jedna verzija o poreklu znaka uključuje i Heraklove stubove, naziv koji su skovali Grci iz antičkog doba kako bi njime opisali grebene na ulazu u Gibraltarski moreuz. Ovi stubovi našli su svoje mesto i na španskom grbu, a tokom 18. i 19. veka pojavili su se na takozvanom "španskom dolaru", preteči kasnijeg pezosa. Stubovi su bili uvijeni tako da su činili slovo "S", pa nije teško pronaći sličnost s kasnijim znakom za dolar.
Ipak, široko rasprostranjena i ujedno najprihvaćenija teorija do sada o poreklu ovog znaka takođe uključuje španske novčiće. Naime, u vreme kolonija, trgovina između španskih i engleskih doseljenika na američkom tlu, bila je veoma živa i tadašnji pezos je bio službena valuta u Sjedinjenim Američkim Državama sve do 1857. godine. Istoričari skreću pažnju da je oznaka za ovu valutu bila slovo "P" obavijeno slovom "S". Zatim, zahvaljujući rukopisu trgovaca iz tog doba, "P" se spojilo sa "S" i izgubilo gornji zavijutak, te se pretvorilo u vertikalnu liniju. Kako je španski dolar vredeo koliko i kasnije američki dolar, nije teško zamisliti da je i sam znak preuzet sa španskog dolara.
Pomalo je ironično da simbol koji je u srži američkog identiteta zapravo ima korene u nekoj drugoj državi. Ali nezavisno od toga kako je simbol nastao, sam dolar je sigurno čisto američko otkriće. Možda nije njegov samostalni tvorac, ali jedan Irac, Oliver Polok, bogati trgovac i donator američke revolucije, ostao je u istorijskim knjigama zabeležen kao njegov tvorac.
Prvi štampani primerak valute sa znakom dolara izašao je iz štamparije u Filadelfiji 1790. godine i bio je delo američkog domoljuba Arčibalda Binija.
Komentari 3
Хајнал Чурушки
EU
Moja verzija
Takođe, postoje i pruge...
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar