CNN u tekstu posvećenom arhitektonskom nasleđu nekadašnje Jugoslavije podseća da je Jugoslavija 1. januara 1967. "prigrlila svet", jer su od tada stranci mogli bez vize da uđu u nesvrstanu socijalističku državu i dok su se turističke agencije, posebno u Britaniji, takmičile da odvedu što više turista na plaže Jadranskog mora, "hoteli su nicali brzinom aviona JAT-a".
Novi hotelski kompleksi, arhitektonski vrlo ambiciozni, često su bili samo malo manji od samog grada, navodi autor teksta na CNN, a među najspektakularnijima pominje hotel Haludovo na ostrvu Krku, čiji je investitor bio Bob Gučione iz Bruklina, izdavač i vlasnik magazina "Penthouse".
Otvoren 1972. godine, hotel je bio vrlo skup, potpuno posvećen hedonizmu. Sa oskudno obučenim devojkama koje su služile pića i arhitektonskim rešenjima Borisa Magaša, podsećao je na set iz filmova o Džejmsu Bondu i to u socijalističkoj zemlji. Haludovo je bankrotirao godinu dana nakon otvaranja, da bi ga nešto kasnije država ponovo otvorila.
Hotel je dosta stradao tokom rata 1991. godine kada je služio kao kamp za izbeglice, da bi 1995. bio prodat i šest godina kasnije zatvoren i od tada propada.
CNN podseća da širom nekadašnje Jugoslavije postoje spomenici koji svedoče o naizgled kontradiktornim vrednostima "Titove socijalističke konfederacije", a koje je zadesila slična sudbina kao i Haludovo.
Ambiciozne kongresne dvorane i spomenici partizanima uništeni su tokom rata i nakon raspada Jugoslavije izgubili na značaju.
U nacionalnom parku Sutjeska, na granici između Bosne i Hercegovine i Crne Gore, CNN pominje par upečatljivih apstraktnih betonskih skulptura nalik krilima. Delo Miodraga Živkovića srce je spomenika nastradalima u bici za Sutjesku, kada je, objašnjavaju autori, Tito preokrenuo ishod borbe protiv nacističke Nemačke.
Svake godine stotine hiljada Jugoslovena dolazilo bi da oda počast partizanima ubijenim na tom mestu, njih 7.000, a danas, nekad bele skulpture, usamljene su i prljave.
Ove godine klizište je oštetilo okruženje, dok je spomen-dvorana ispod Živkovićevog spomenika, koju je dizajnirao arhitekta Ranko Radović i koja je otvorena 1975, oštećena. Jedinstveno zdanje danas je prazno, sve je tokom rata odneto, a zidno slikarstvo koje je svedočilo o borbi partizana za oslobođenje, prekriveno je grafitima.
CNN primećuje da mestom, gde je Tito nekad ponudio slobodu, danas mora oprezno da se hoda jer van staza još ima mina koje su ostale iz rata devedesetih godina.
Izuzetan procvat jugoslovenske arhitekture, kako zapaža CNN, bio je kratkotrajan, a može se sagledati i na izložbi "Betonska utopija: Arhitektura u Jugoslaviji 1948-1980" koja je postavljena u Muzeju moderne umetnosti u Njujorku, što CNN smatra prikladnim mestom.
"Titova Jugoslavija, bez obzira koliko bila autoritarna u svojoj srži, bila je pokušaj da se pronađe treći put između sumornog sovjetskog socijalizma i glamuroznog osećaja slobode koji je dolazio iz Amerike", navodi CNN.
CNN podseća i da je 1958. godine na Svetskoj izložbi u Briselu jugoslovenski paviljon bio udaljen od sovjetskog bloka, a bio je sačinjen od staklenih zidova, širokih ulaza i elegantnih stubova. Dizajnirao ga je Vjenceslav Rihter i smatrali su ga briljantnim odgovorom na tešku sovjetsku školu socijalističkog realizma.
Nova jugoslavenska arhitektura, koja je većim delom realizovana u jeftinom betonu, bila je, zapaža CNN, hrabar način da se izraze sve razlike koje su postojale unutar te države.
"Hoće li današnje države, nekada u sastavu Jugoslavije, u kojima se još uvek nalaze ovi spomenici, početi da cene njihov kvalitet? Hoće li hotel Haludovo ponovo biti otvoren? Samo vreme će pokazati", zaključuje CNN.
.jpg "Preminuo Dragan Marković Palma")
Komentari 2
Talac
YU
Dok ne dođe rublja u Mc Donald restorane u Velikoj jabuci.
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar