Hrišćani slave Uskrs

Za vernike katoličke veroispovesti Svečanu misu u beogradskoj crkvi Krista Kralja u 10 časova održaće nadbiskup Stanislav Hočevar.

Suštinu i načelo hrišćanske vere objasnio je sveti apostol Pavle čija je propoved osnažila i usmerila novozavetnu veru. Reči apostola Pavla, koji nije bio savremenik Hristov, ali kome se, prema predanju, Spasitelj javio na putu za Damask, zapisane su u njegovim apostolskim delima i objašnjavaju da je suština hrisćanstva u veri u pobedu života nad smrću. "Ako Hristos ne vaskrse prazna je propoved naša i prazna je vera naša", kaže apostol Pavle čije su poslanice deo Novog zaveta i u kojima on, rušeći starozavetna pravila, uči ljude praštanju i ljubavi i otvara vrata spasenja i carstva nebeskog.

U pravoslavnim hrišćanskim crkvama se na Uskrs otvaraju Carske dveri na oltaru čime se simbolično ukazuje da je Isus svojim vaskresenjem pobedio tamu i smrt i otvorio rajska vrata i put spasenja čitavom ljudskom rodu. Prema hrišćanskim jevanđeljima, događaj se zbio na grobu Hristovom, a radosnu vest je ženama mironosicama, "Mariji Magdaleni i drugoj Mariji", saopštio anđeo blagovesnik Gavrilo.

Prema odlukama Nikejskog sabora koje do danas poštuju sve pravoslavne crkve, Uskrs treba slaviti u prvu nedelju punog meseca posle proleće ravnodnevnice ali obavezno posle jevrejske Pashe. Prema hrišćanskom predanju, Isus je umro u dane Pashe pa se u nekim jezicima ovaj naziv zadržao i za praznik njegovog Vaskrsenja. Poznato je takođe da su Rođenje Isusa Hrista, njegovo stradanje i Vaskresnje najavili starozavetni proroci koji će, kako propoveda hrišćanstvo, opet doći da najave njegov drugi dolazak među ljude. U knjizi Otkrivenja Jovanovog kojom se završava Novi Zavet, ti proroci su Ilija i Enok i njihov ponovni dolazak među ljude i stradanje treba da najavi novi dolazak Hristov kome se nadaju Hrišćani.

Uskrs je, pokretan praznik, koji se određuje prema prirodnom kalendaru i uvek se vezuje za nedelju sa odstupanjem od 35 dana - od 4. aprila do 8. maja.

Ponoćno bogosluženje

Proslava Uskrsa počinje ponoćnim bogosluženjima u svim hrišćanskim crkvama, a potom svečanim jutarnjim liturgijama na kojima se uz molitvu i čitanje Jevanđelja objavljuje najveća radost hrišćanskog sveta. Prva molitva služi se pred zatvorenim vratima hramova koja se otvaraju tačno u ponoć kada se prvi put posle Dana žalosti, Velikog petka i Velike subote, u znak radosti Vaskresenja oglašavaju prva zvona. Vaskršnjim obredima prethodi unošenje plaštanice sa Hristovog groba, koja je na Veliki petak izneta pred oltar i koju vernici celivaju u dane najveće hrisćanske žalosti.

Vaskršnje slavlje je za vernike kraj Velikog posta, a prvi mrsni zalogaji su vaskršnja jaja koja, se prema drevnom običaju, farbaju u crveno kao simbol prolivene krvi Hristove. Prema predanju, prva jaja je caru Tiberiju poklonila Marija Magdalena koja je u Rim došla sa porukom o Vaskrsenju. Jaje je simbol obnavljanja prirode i života i kao što badnjak goreći na ognjištu daje posebnu čar božićnoj noći, tako isto vaskršnje crveno jaje znači radost i za one koji ga daju i koji ga primaju.

Farbanje uskršnjih jaja

Farbanje uskršnjih jaja jedan od najlepših i najradosnijih običaja, koji se nije iskorenio, čak ni u gradovima. Vernici, po ustaljenoj tradiciji, uskršnja jaja boje na Veliki petak, kada se, inače, ništa drugo ne radi, već su naše misli upućene na dogadjaj Hristovog nevinog stradanja i poniženja, od ljudi, na Golgoti i Jerusalimu. Prvo obojeno jaje, ostavlja se na stranu do idućeg Uskrsa i zove "čuvarkuća".

Na pravoslavnim uskršnjim ikonama i freskama slika se blagovesnik Gavrilo na grobnom kamenu, a najlepša predstava sačuvana je u manastiru Mileševi kraj Prijepolja, zadužbini srpskog kralja Vladislava iz 1234. godine, koja je proglašena za sliku prethodnog milenuijuma.

U SPC pravoslavni vernici razmenjuju pozdrave - Hristos vaskrse! Vaistinu vaskrse!