Najava gradskog menadžera Beograda Gorana Vesića da će vlast promeniti imena najmanje 15 ulica, koje su nazvane po nekom toponimu bivše Jugoslavije, izazvala je negodovanje kod dela javnosti, zbog čega je pokrenuta i peticija protiv ovakve odluke. Za Vesića je za promenu naziva ulica dovoljan razlog da deo prestonice ne može da nosi ime po sredini "u kojoj se zatire sve što podseća na srpstvo".
Kada se ova odluka stavi u kontekst postavljanja megalomanskog spomenika Stefanu Nemanji, dobija se utisak naprednjačkog sukoba sa istorijom i geografijom, ali i populističkog poteza pred lokalne izbore u glavnom gradu. Međutim, takav dnevno-politički potez nije čudan, a nije stran ni drugim gradovima iz bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
To nije strano ni Novom Sadu. I dok su komunisti promenili nazive ulica nakon što su oslobodili Novi Sad od fašističkog okupatora, ista sudbina "bulevarskog prekrajanja istorije" zadesila je Novi Sad i u devedesetima kada je "radnička klasa otišla u raj".
Tako do danas nije ostao nijedan bulevar koji je sačuvao naziv iz perioda SFRJ. O tome najbolje svedoči jedna mapa pored koje dnevno prođe veliki broj Novosađana, a da je ni ne konstatuje. U pitanju je velika mapa Novog Sada koja se nalazi u podzemnom prolazu u samom centru grada. Iako su izlozi pomalo prljavi, ona i dalje stoji kao svedočanstvo jednog vremena i nešto manjeg grada u mnogo većoj državi.
Jedini bulevar koji zadržao prizvuk "socijalističkog perioda" u nazivu jeste Bulevar oslobođenja. I njemu je bilo nadenuto novo ime, koje može da obuhvati mnogo šire razumevanje nego Bulevar 23. oktobra, koje direktno ukazuje na istorijski događaj - oslobađanje Novog Sada u Drugom svetskom ratu.
Bulevari su, ukratko rečeno, postali "srpskiji". Ono "od istorijskog AVNOJ-a do izbegličkog konvoja", kako je pevalo Zabranjeno pušenje, ostavilo je trag i u nazivima novosadskih bulevara.
Tako je i Bulevar AVNOJ-a postao Bulevar cara Lazara, dok je Marksa i Engelsa na Limanu zamenio despot Stefan, srpski srednjevekovni vladar.
Koncept Novog naselja i dobar deo ovog prostora izrađen je u vreme kada su Novim Sadom upravljali članovi Komunističke partije Jugoslavije. U skladu sa tim i imena su referisala na period Drugog svetskog rata i borbu za oslobođenje - Kaće Dejanović, Partizanskih baza, Đorđa Nikšića Johana, Braće Dronjak - sve te ulice dobile su naziv po ljudima ili pojmovima iz Narodnooslobodilačke borbe, a zadržale su ime i danas i u tom delu vlasti od devedesetih pa nadalje nisu mnogo intervenisale.
Na Novom naselju su bili i Bulevar bratstva jedinstva, koji je postao Bulevar kneza Miloša. Sve je manje onih koji se sećaju šta uopšte znači radnička samouprava, pa je taj fragment prošlih vremena postao suvišan i Bulevar radničke samouprave je postao Bulevar vojvode Stepe.
Put bačkopalanačkog odreda je postao Bulevar Jovana Dučića, dok je Čakija Lajoša postala Bulevar Slobodana Jovanovića. Gradski oci sve više insistiraju na sintagmi "Bulevar Bate Brkića", iako najveći deo građana ovu saobraćajnicu ne percipira tako niti je to njen zvanični naziv. Ukoliko bi se pak ova ulica posmatrala kao bulevar, zaključilo bi se da je jedino Bata Brkić uspeo da "izbegne" promenu naziva, kada već nije uspeo da izbegne fašističko mučenje i smrt 1941. godine. Tako bi ovaj bulevar bio jedini u Novom Sadu čije ime ima izvor u komunističkom nasleđu.
Naravno, Novi Sad kao glavni grad Vojvodine nije mogao da nema ulicu ili bulevar koji je nosio ime "sina svih naroda i narodnosti". I, naravno, bila je to jedna od najfrekventnijih gradskih saobraćajnica - Bulevar maršala Tita, koji je kasnije postao Bulevar Mihajla Pupina.
Još jedna od frekventnih gradskih saobraćajnica, Futoška ulica, nekada je nosila ime Bulevar revolucije, dok je Bulevar Oktobarske revolucije sada Bulevar Jaše Tomića.
Kao što su menjana imena devedesetih, isti proces se odvijao i nakon Drugog svetskog rata. Danas kada se zateknete u centru grada, velika je verovatnoća da će to biti u momentu kada hodate Zmaj Jovinom ulicom. Do pre nekoliko decenija bila je to Ulica maršala Tita, u ratnom periodu nosila je ime po zločincu Benitu Musoliniji, pre toga je bila Kralja Petra Prvog, a još ranije i Glavna, Lajoša Košuta, Hauptgasse...
Kralja Aleksandra danas nosi ime kao i u predratnom periodu, ali je za vreme okupacije bila Ulica Adolfa Hitlera, a potom je nosila imena Staljina, Rankovića, Narodnih heroja.
Kada socijalni antropolog i arheolog Kristijan Obšust piše o promeni naziva novosadskih ulica, on u svom radu "Odonimi Novog Sada: kratak pregled imena ulica u kontekstu istorijskog pamćenja i kolektivne memorije grada" beleži da nazivi ulica "svedoče o promeni ideoloških i političkih diskursa", odnosno predstavljaju skup podataka "koji su od krucijalne važnosti za sagledavanje kompleksnih procesa 'nacionalizacije' i 'pročišćavanja' istorije", piše u radu iz 2014. godine.
"Padom komunističkog sistema i raspadom SFRJ, od 1991. godine uočljiva je izvesna dekomemoracija pojedinih ličnosti i događaja iz socijalističkog perioda koja se ogleda između ostalog i u promenama gradske odonimije. Najveći broj ulica preimenovan je između 1991. i 1993. godine, kada je preimenovana i Ulica maršala Tita kojoj je vraćen stari naziv 'Zmaj Jovina'. Stari nazivi su zapravo vraćeni većini centralnih gradskih ulica u centru grada",
navodi Obšust u tekstu objavljenom u okviru projekta
"Mapiranje mesta sećanja i kultura sećanja Novog Sada".
On primećuje da u periodu nakon 1993. godine, kada se dogodio glavni talas vraćanja starih naziva ulicama, imenovanje je prolazilo kroz različite faze, a zavisilo je od konkretnih ideoloških ubeđenja političkih stranaka, kao i međukoalicionih dogovora. Više o tome
OVDE.
_(1).jpg "Gašić o akciji")
.jpg "Vučić: Žao mi je ako je Vesić stupio u štrajk glađu, molio bih ga da to ne čini")
.jpg "Stanje povređenih na Železničkoj stanici poboljšano, ali su i dalje u teškom stanju")
Komentari 51
Bulevarac
dijasporac
dijasporac
Sta je NOB, AVNOJ i socijalizam doneo ovom narodu? Nista dobro, poprilicno se izginulo od '41-99-te, raselilo i propalo zbog tih desavanja. Period istorije koji bi trebalo da oteramo u proslost, losu proslost. Svi koji su se toga balasta resili, od Hrvatske, Slovenije pa preko Ceske do Rumunije i Litvanije su i ekonomski i drustveno napredovali. Samo mi (Rusi i Belorusi takodje) zivimo kao zarobljenici proslosti i slavimo propali drustveni koncept. Madjari su to lepo resili, napravili grobljemuzej socijalisticke proslosti.
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar