Zašto je važno zelenilo u gradu?

Zakupljen prostor

marketing@021.rs

Novi Sad

31.08.2022.

09:00 > 13:00

Zelenilo grada kao mreža koja prožima naselje po svojoj suštini podrazumeva najpre sve postojeće, stvarne zelene površine.

Foto: 021.rs

Аli i one buduće, potencijalne, pa i neke tek planirane, obuhvatajući potencijal sveukupnog ukrasnog zelenila urbanizovanih područja, i posebno računajući na ono još nerazvijeno, moguće ili tek potencijalno zelenilo, tj. na biljni materijal koji će tek biti uspostavljen (posađen), kao i na realno spontano zelenilo koje se ponekad nalazi u inicijalnoj fazi (samonikle biljke), zatim na ostatke zelenila najrazličitijeg porekla i istorije, kao i na potencijal zona slobodnih za ozelenjavanje sada ili u budućnosti.

Tokom 20. veka je, međutim, nesporno dokazano da postojanje većeg broja zelenih površina u gradskom ekosistemu znači čistiji vazduh, kvalitetniju vodu i pristup ostalim prirodnim resursima, a na taj način je uspostavljen i dokaz kako ovakva područja direktno i posredno obogaćuju kvalitet života stanovnika grada. Tako je zelenilo u gradskom području i formalno.

Zelena mreža se u velikim gradovima najbolje može uspostaviti uključivanjem svih raspoloživih prostora u što gušću mrežu i zelene trase, sastavljene od pojedinačnih segmenata ozelenjene teritorije, što ne mora nužno da podrazumeva i postojanje vrlo velikih slobodnih zona koje bi bile ozelenjene.

Zastupljenost i razmeštenost, funkcije i ostale odlike zelenih prostora uslovljeni su prirodnim, antropogenim, prostornim i ostalim faktorima. Utvrđivanje planerskih elemenata, u procesu planiranja zelenih prostora, predstavlja prvi korak uključivanja ovog segmenta u integralni planerski proces urbanih sredina. U urbanim sredinama značaj zelenila je višestruk:

• poboljšava klimatske uslove u urbanoj sredini,

• utiče na regulaciju temperature vazduha, pritisak i vazdušna strujanja,

• smanjuje nivo komunalne buke,

• povećava vlažnost vazduh,

• sprečava pojavu erozije zemljišta,

• štiti od preteranog osunčavanja, itd.

U zoni stanovanja preovlađuje ekološko-biološka funkcija sistema zelenila, dopunska je rekreativna a prateća estetska funkcija. Efikasnost sistema ozelenjavanja grada zavisi od međusobnog odnosa sa njegovim okruženjem a posebno sa slobodnim prigradskim šumskim prostorima i zelenilom u njima. Grad i njegova prigradska zona se zato razmatraju kao jedinstvena prostornoplanerska i predeona celina.

Ublažavanje negativnih klimatskih uslova, na određenoj lokaciji, u različitim godišnjim dobima postiže se kombinovanom sadnjom četinarskog i listopadnog drveća. Na ovaj način postiže se osenčenje objekta i sprečava udar vetra. Visoka vegetacija može znatno da smanji brzinu vetra pri tlu. Drveće efikasno apsorbuje energiju vetra za razliku od čvrstih prepreka kao što su teren i građevine koje ga odbijaju.

Fitoncidne osobine zelenila. Mnoge biljke izlučuju fitoncide. Neke od njih imaju baktericidna svojstva tako da umanjuju količinu bakterija u vazduhu. Aktivni emiteri fitoncida su: beli bagrem, iva, breza, zimzeleni i crveni hrast, jela, toplola itd. Vazduh u urbanim sredinama sadrži veliku količinu bakterija i virusa.

Mnoge biljke izlučuju materije koje imaju fitoncidno svojstvo koje uništava ili zaustavlja razvoj patogenih bakterija. Istraživanja novijeg datuma pokazuju da je prisustvo bakterija u vazduhu za dva puta manje u borovoj nego u listopadnoj šumi. Visoka fitoncidna svojstva prema beloj stafilokoki pokazalo je 15 - 34 istraživanih biljaka.

U ovoj grupi istraživanih biljaka bili su: beli bagrem, hrast, divlji kesten, bor, ariš, tisa, tuja, topola, jasika, itd. Stepen baktericidnosti zavisi od vrste vegetacije. Najviši stepen baktericidnosti biljaka je za vreme njihovog cvetanja i pupljenja. Na stepen baktericidnosti biljaka utiču između ostalog i klimatski uslovi.

Tako maglovito i kišovito vreme smanjuje baktericidna svostva biljaka dok ih toplo i sunčano vreme povećava. Neke biljke svoja baktericidna svojstva imaju samo tokom leta dok se zimi ovo njihovo svojstvo ne ispoljava.

Projekat "Zelene inicijative za zeleni Novi Sad", deo je programa "Snažno zeleno" koji finansira Evropska unija i Fondacija Fridrih Ebert, a koji realizuje Beogradska otvorena škola, u saradnji sa Mladim istraživačima i Inženjerima zaštite životne sredine.

Autorka: master pejzažne arhitekture Radenka Kolarov

OBRATI PAŽNJU! Osvežili smo platformu sa muzičkim kanalima, a preko koje možete slušati i Radio 021. Preporučujemo vam novu kategoriju - LOUNGE, za baš dobar užitak i relax tokom dana. Vaš 021!