Đulad stoje napola uzidana u stare kuće i podsećaju na najveću novosadsku tragediju, odnosno događaj iz 1849. godine kada je teška topovska artiljerija sa Petrovaradinske tvrđave gotovo sravnila Novi Sad.
Jedno tavori među prozorima kuće pored "Ajriš paba" u Dunavskoj ulici, dok je drugo zakucano sa unutrašnje strane ajnfort kapije u pasažu kod knjižare "Most".
Uprkos tome što svakodnevno prolaze pored ovih ožiljaka istorije, Novosađani ne znaju gotovo ništa o njima niti o njihovom poreklu. One koje smo zatekli na ovim mestima i pitali da li znaju šta je to što vide, u sto odsto slučajeva kazali su da ne znaju. Razlog više je i to što pored đuladi ne postoji nikakva tabla sa informacijama.
Kustos muzeja Grada Novog Sada Siniša Jokić kaže za 021 da su đulad posledica bombardovanja mađarskih snaga stacioniranih na Petrovaradinskoj tvrđavi pre164 godine i da je bombardovanje bilo tragično, ne samo zbog desetkovanja stanovništva, već i zbog potpunog razaranja tadašnjeg Novog Sada. "Jedan top je opalio iz Novog Sada na tvrđavu, a kao odgovor general Pal Kiš naredio je bombardovanje i sa nekoliko stotina teških topova za dva sata sravnio Novi Sad", podsetio je Jokić.
Turistički vodič Jelena Milinović rekla je za 021 da, iako ne postoji nikakvo obeležje niti naznaka pored đuladi, ona predstavljaju atrakciju i sastavni su deo turističkog obilaska centra Novog Sada. Ona je navela da je pokazivanje đuladi najveća atrakcija Dunavske ulice i da su turisti najčešće iznenađeni, te da o njima ne znaju ništa.
Đorđe Srbulović iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture potvrdio nam je da se đulad, kao sastavni deo starih zgrada, smatraju kulturnim dobrom.
Za one koji ne znaju, velika revolucionarna zbivanja sa sredine 19. veka dovela su do oružanih sukoba carske austrijske vojske i mađarskog garnizona stacioniranog na Petrovaradinu. Kobnog 12. juna 1849. godine topovski sukob dve vojske gotovo je sravnio sa zemljom Novi Sad čije su ruševine pljačkane u naredna tri dana.
U ovom ratnom sukobu nalazile su se, s jedne strane mađarske pobunjeničke trupe Lajoša Košuta, a sa druge strane carske trupe kojima je komandovao Josip Jelačić i srpski odredi pod komandom Đorđa Stratimirovića. Nakon što su trupe generala Pala Kiša, zapovednika tvrđave, pretrpele poraz kod Kaća, ban Jelačić je započeo zauzimanje Grada i strategijsko raspoređivanje trupa sa namerom da zauzme Mostobran i Tvrđavu.
Međutim, ubrzo nakon napada na Mostobran, topovi sa Tvrđave granatirali su Novi Sad. Tadašnji najveći srpski grad izgubio je 13.000 ljudi (što pod bombama, što raseljenjem), dok je srušeno čak tri četvrtine kuća i objekata. Putopisci su zapisali da je Novi Sad toga dana goreo kao luč.
.jpg "Sutra protest u Novom Sadu: Blokada raskrsnice kod Železničke stanice na šest sati, Marčelo govornik")
.jpg "Uhapšen sin koji je ubio majku na Telepu")
Komentari 47
"Anonimus - podaci
Tada je od 230 gradjevina u Novom Sadu Madjarska vojska sravnila sa zemljom 210. Grad je u narednim danima bio izložen pljačkama, silovanjima, paljevini, uništavanju. Izgubio je DVE TREĆINE stanovništva, i spao sa preko 20000 na 7000.
Ukratko - genocid."
E, hajde sada malo da razmišljamo:
1) Šta mislite, koja je to vojska tih dana harala Novim Sadom? Mađarska (revolucionarna) vojska, koja je bila zatvorena u Petrovaradinsku tvrđavu? Ili Jelačićeva vojska, koja je bila na levoj obali Dunava?
2) Genocid je - po definiciji - sistematsko (planirano i namerno) uništavanje celokupnog stanovništva određene teritorije ili jednog njenog dela, zbog njegove nacionalne, etničke, rasne ili religijske pripadnosti. Ako je iz NS pucano na Petrovaradin, a posada tvrđave uzvratila - da li je to plansko uništavanje? U NS u trenutku napada nisu živeli samo Srbi - u gradu je bilo i Nemaca, i Mađara, i Slovaka, i Rusina, i Hrvata. Oni su takođe osetili posledice napada. Da li onda održiva tvrdnja da je stanovništvo NS uništavano na osnovu etničke, verske ili sl. pripadnosti?
3) Ako je NS imao 20.000 stanovnika, kako je mogao da ima samo 230 objekata? Ispada da je u jednom objektu u proseku živelo skoro 100 ljudi. Budite malo precizniji i realniji sa podacima koje navodite, milom Vas.
Staratimirovic
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar