O prirodi prvodecembarskog akta 1918. godine u četvrtak u Matici srpskoj

Predavač će biti prof. dr Ljubomirka Krkljuš. Predavanje je deo ciklusa "Prvi svetski rat i ujedinjenje".

Program će početi u podne.

O predavanju:

Prvodecembarskim aktom 1918. godine nastala je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Da bi se odredila pravna priroda tog akta neophodno je utvrđivanje karaktera subjekata koji su u njemu učestvovali: Kraljevine Srbije i tzv. Države Slovenaca, Hrvata i Srba, razmatranje događaja koji su neposredno prethodili ‒ prisajedinjenja Banata, Bačke, Baranje i Srema Kraljevini Srbiji, 24. i 25. novembra i Crne Gore 26. novembra 1918. godine. Ujedinjenje austrougarskih jugoslovenskih zemalja sa Srbijom je u državnopravnom pogledu složeniji problem, s obzirom na njihov različit položaj u sklopu Austrougarske i legitimnost aspiracija Narodnog vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba na predstavljanje svih habzburških jugoslovenskih zemalja, a posebno Banata, Bačke i Baranje. U zavisnosti od shvatanja o državnosti Države Slovenaca, Hrvata i Srba i pravni i politički osnovi i priroda Prvodecembarskog akta mogu se različito tumačiti.  

Mišljenja najistaknutijih savremenih pravnika i potonjih pravnih istoričara o ovom problemu bila su različita, najčešće politički motivisana, nastala pod uticajem sve dubljih nacionalnih protivrečnosti ‒ jedni su smatrali da se radilo u ujedinjenju dvaju ravnopravnih činilaca, čime je stvorena sasvim nova država, dok su drugi u Prvodecembarskom aktu videli samo jedan politički čin prisajedinjenja austrougarskih jugoslovenskih zemalja Kraljevini Srbiji, koja je, mada proširena, u međunarodnopravnom pogledu ostala stara država.