Tvrđava koju su sačuvale mačke

Autor: Nenad Šeguljev

Novi Sad

08.08.2023.

15:30 > 15:30

Sigurno ste se bar jedanput, dok ste šetali našom tvrđavom, zapitali otkud toliko mačaka na Petrovaradinu?

Dok dremaju na suncu ili iz prikrajka motre na posetioce, deluju kao čuvari bedema i njene burne istorije.

I zaista je tako. Prema legendi, upravo su mačke sačuvale Petrovaradinsku tvrđavu koja i dalje ponosito stoji i svedoči nekim burnim, davnim vremenima.

Svi se sećamo priče sa časa istorije o guskama koje su sačuvale Rim. Legenda se povezuje s početkom uspona Starog Rima, kad su grad napali ratoborni Gali sa severa. U to vreme grad nije imao zidine, pa se stanovništvo povuklo na jedan od rimskih brežuljaka – Kapitol, jedini deo grada koji je bio utvrđen i zbog strmih padina teško dostupan.

Jedne noći Gali su se približili Kapitolu i u tišini počeli da se uspinju bedemima. Na Kapitolu se nalazio hram boginje Here u kome su boravile svete guske. Čim su osetile nepoznate ljude, počele su gakati i lepetati svojim krilima i tako uzbunile usnule rimske stražare. Tako su, po legendi, guske spasile Rim.

Mnogo vekova kasnije, na stenovitom brdu iznad Dunava, u današnjem Petrovaradinu, tek što su pobedili Osmansku vojsku kod Slankamena 1691. godine, Austrijanci su počeli da ruše staru srednjovekovnu tvrđavu. Gradeći nove bedeme i bastione, a u nedostatku građevinskog materijala, austrijski vojni inženjeri iskoristili su kamen i opeku nekadašnje srednjovekovne ugarske tvrđave i cistercitskog manastira iz 13. veka.

Jedan od kamenih blokova koji je krasio samostansku crkvu posvećenu Devici Mariji, s prikazom mačje glave, uzidan je u bastion Sv. Inoćentija. Osim toga, kao u epskoj narodnoj pesmi "Zidanje Skadra", u kojoj se opisuje običaj žrtvovanja uziđivanjem živog čoveka u temelje kako bi se temelji zidanog objekta održali, po predanju su graditelji Petrovaradinske tvrđave u temelje novih bedema uziđivali još žive mačke.

Naime, legenda kaže da su žrtvovanjem živih mačaka ne samo želeli da se bedemi tvrđave održe, već i da, kao što se verovalo da mačka ima devet života, tvrđava bude još dugovečnija. Da i ona ima devet života.

I zaista, Petrovaradinska tvrđava ne samo da je odolela osmanskom napadu 1694. godine, već je i 1716. godine princ Evgenije Savojski izvojevao jednu od najvećih pobeda nad osmanskom vojskom. Tvrđava je ostala nepokorena i tokom Mađarske revolucije (1848/49). Carska vojska pod komandom bana Josipa Jelačića nije uspela da primora garnizon na kapitulaciju i morala je da se povuče.

Jedna priča govori i o sudbini koja je mogla da zadesi Tvrđavu nakon Prvog svetskog rata. Tada su rušena mnoga utvrđenja nekadašnje Austrougarske, i samo zahvaljujući đenaralštabnom pukovniku Kraljevine Jugoslavije Dragošu Đeloševiću, Petrovaradin je još jednom bio pošteđen rušenja jer, kako jedna priča kaže, "bila je isuviše lepa da se poruši".

Pred kraj Drugog svetskog rata, nemačka vojska, koja se povlačila sa Balkana, prelazila je Dunav preko Železničkog mosta. U železničkom tunelu, koji se nalazio tačno ispod tvrđave, postavljena je velika količina eksploziva. Samo zahvaljujući italijanskom ratnom zarobljeniku Đildu Pesapaneu, koji je presekao žice i pobegao kod ilegalaca u Petrovaradin, tunel nije miniran. Da je došlo do eksplozije u tunelu, nema sumnje da bi na površini izazvala velika razaranja i oštećenja objekata na Tvrđavi. Nakon rata, Tvrđava je proglašena za istorijski spomenik i njen najveći deo je prešao pod civilnu upravu.

Prema predanju koje potvrđuje starije legende, radnici koji su radili na posleratnom uređenju tvrđave i rekonstrukciji temelja pojedinih objekata pronalazili su mumificirane ostatke mačaka koji su se pri dodiru pretvarali u prah i pepeo.

Danas, nakon nebrojenih vekova, ratova i bitaka, Petrovaradinsku tvrđavu osvajaju mnogobrojni turisti, umetnici i muzičari iz svih delova sveta, a potomci nekadašnjih ljubimaca cistercitskih monaha ih pozdravljaju na svakom koraku, žele dobrodošlicu, ali i podsećaju na burnu prošlost ovog velelepnog utvrđenja i jednog od važnijih simbola naše burne istorije.

Ako su joj mačke zaista dale devet života, da li možemo da prebrojimo koliko je još života ostalo našoj tvrđavi?!

Priču Nenada Šeguljeva, uz dozvolu, prenosimo sa bloga Moja Tvrđava.

Još jedan tekst koji za temu ima Petrovaradinsku tvrđavu i mačke pročitajte u tekstu Nenada Šeguljeva "Novosadski svemirski program".

Teme

Komentari 12

Hronološki Najpopularniji

Juca

13.09.2023 • 11:38

Žalosno zbog mačaka, ali ipak interesanta priča, nisam znala za ovu legendu.

4 0 +4
ljubitelj životinja

15.08.2023 • 10:51

Nikad se nisam osećao prijatno na tvrđavi, sada znam i zašto.
Nikada više neću kročiti na to mesto strašnog zločina nad tim divnim stvorenjima.
Šteta što je ni jedan put kada su planirali nisu srušili.
Fuj!

7 4 +3
Tomislav Laketić

15.08.2023 • 04:56

Čist debilizam

Ne znam koliko treba da budeš bezosećajan pa da ti se ova priča svidi. Tako postupati sa jadnim životinjama koje su lepe, inteligentne, graciozne i korisne.

12 1 +11

Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.

Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.

Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.

Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.