Na današnji dan: Rođen Koh, umrli Tuđman i Esma Redžepova

Autor: Beta

Život

11.12.2024.

21:11

Donosimo vam pregled značajnih i zanimljivih istorijskih događaja koji su se dogodili na današnji dan, 11. decembar.

Na današnji dan: Rođen Koh, umrli Tuđman i Esma Redžepova

Foto: Screenshot (Youtube/AP Archive)

1282 - Umro je car Mihailo VIII, osnivač poslednje vizantijske dinastije Paleologa (1259) i obnovitelj carstva nakon 57 godina latinske okupacije. Premestio je prestonicu iz Nikeje u Carigrad koji je osvojio 1261. i uspešno se odupirao namerama Karla Anžujskog i Mlečana da uspostave Latinsko carstvo. Nasledio ga je sin Andronik II.

1475 - Rođen je italijanski sveštenik Đovani de Mediči, papa Lav X od 1513. do smrti 1521. Kao veliki zaštitnik umetnosti učinio je Rim centrom evropske kulture. Uprkos naporima, uključujući ekskomunikaciju osnivača protestantske crkve u Nemačkoj Martina Lutera, nije uspeo da suzbije "jeres" - pokret verske reformacije započet tokom njegovog pontifikata i spreči stvaranje protestantske crkve.

1803 - Rođen je francuski kompozitor Hektor Berlioz, tvorac romantičarske programske muzike i utemeljitelj modernog orkestra ("Fantastična simfonija", "Romeo i Julija").

1810 - Rođen je francuski pisac Alfred de Mise. Nesrećna ljubav s književnicom Žorž Sand inspirisala ga je za pesme "Noći", a u autobiografskom romanu "Ispovest jednog deteta ovog veka" opisao je "bolesti veka" i sumrak ideala. Njegovim najboljim dramskim delima smatraju se "Marijanine ćudi" i "Ne šali se s ljubavlju".

1843 - Rođen je nemački bakteriolog Robert Koh, jedan od osnivača bakteriologije, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1905. Otkrio je 1882. bacil tuberkuloze (Kohov bacil), izolovao je bacil antraksa i pronašao izazivača kolere.

1858 - Svetoandrejska skupština izvela je smenu dinastije u Srbiji zbacivši kneza Aleksandra Karađorđevića. Na presto je vraćen Miloš Obrenović, a za njegovog naslednika proglašen je njegov sin Mihailo.

1888 - Skupština Srbije prihvatila je Ustav koji je predložila Narodna radikalna stranka. Ustavom koji je pisan po uzoru na belgijski Ustav od 1831, u Srbiji je prvi put uvedena parlamentarna demokratija.

1894 - U Parizu je otvorena prva svetska automobilska izložba na kojoj se predstavilo devet proizvođača.

1918 - Rođen je ruski pisac Aleksandar Solženjicin koji je zbog oštre kritike staljinizma u svojim delima postao najpoznatiji sovjetski disident krajem šezdesetih. Pripovetkom "Jedan dan Ivana Denisoviča" u književnost je uveo temu Staljinovih logora, u kojima je sam proveo devet godina. Emigrirao je 1974, a u Rusiju se vratio posle dve decenije. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1970. ("Odjel za rak", "U prvom krugu", "Arhipelag gulag").

1937 - Fašističko Veliko veće donelo je odluku da se Italija povuče iz Lige naroda.

1941 - Nemačka i Italija su objavile rat SAD, a Kongres SAD je istog dana objavio rat tim dvema zemljama. Poljska je objavila rat Japanu, a Kuba, Kostarika, Nikaragva, Dominikanska Republika i Gvatemala Nemačkoj i Italiji.

1946 - Generalna skupština UN osnovala je UNICEF - Međunarodni fond Ujedinjenih nacija za pomoć deci u zemljama razorenim ratom.

1972 - Američki astronauti iz broda "Apolo 17" Eugen Kernon i Harison Smit spustili su se na Mesec, u poslednjoj misiji u okviru programa "Apolo".

1973 - Zapadnonemački kancelar Vili Brant i čehoslovački premijer Lubomir Štrougal potpisali su ugovor kojim je formalno poništen Minhenski pakt iz 1938, kojim su Velika Britanija i Francuska prepustile nacističkoj Nemačkoj oblast Sudeta u Čehoslovačkoj.

1992 - Savet bezbednosti UN odobrio je, na zahtev Makedonije, upućivanje 800 vojnika UN u tu bivšu jugoslovensku republiku.

1997 - U Kjotu je posle maratonskih pregovora potpisan Protokol o zaštiti životne sredine koji predviđa i smanjenje proizvodnje ugljen-dioksida i drugih štetnih gasova za koje se smatra da izazivaju efekte "staklene bašte" i globalno zagrevanje. SAD nisu stavile svoj potpis uz objašnjenje da bi to nanelo štetu njihovoj privredi. Protokol iz Kjota, koji je potpisala 141 država, stupio je na snagu 16. februara 2005. godine.

1999 - Umro je Franjo Tuđman, predsednik Hrvatske od aprila 1990, nakon prvih višestranačkih izbora u SFRJ i prvi predsednik nezavisne Hrvatske. Bio je lider Hrvatske demokratske zajednice, političke stranke koja se zalagala za izdvajanje Hrvatske iz SFRJ. Njegovom zaslugom Hrvatska je 25. juna 1991. proglasila samostalnost, a u januaru 1992. stekla je međunarodno priznanje.

2000 - Izrael i Palestina obnovili su kontakte na višem nivou u cilju okončanja sukoba i pronalaženja načina za obnavljanje mirovnih pregovora.

2001 - Vrhovni sud SAD osudio je Francuza Zakariasa Musauia za učešće u terorističkim napadima 11. septembra, što je prva kazna u SAD koja se direktno odnosi na te napade.

2002 - Prva evropska svemirska letelica "Ariana-5" eksplodirala je odmah pošto je lansirana iz Francuske Gvajane, nakon čega su se dva satelita vredna 600 miliona dolara srušila u Atlantik.

2012 - Umro je Ravi Šankar, jedan od najpoznatijih indijskih muzičara 20. veka i dobitnik tri "Gremi" nagrade, ikona hipi pokreta, koji je koristio žičani instrument poznat kao sitar. Svetsku slavu je stekao druženjem sa članovima "Bitlsa".

2014 - Vlasti kineske provincije Sindjang u kojoj žive pretežno muslimani Ujguri, uvele su zabranu nošenja vela koji prekriva lice na javnom mestu.

2015 - Kineski internet gigant Alibaba kupio je vodeći hongkonški dnevnik na engleskom "South China Morning Posts".

2016 - Na vanrednim parlamentarnim izborima u Makedoniji tesnu većnu dobila je vladajauća stranka VMRO DPME, ali je vladu, pet i po meseci kasnije, formirao Zoran Zaev (Socijaldemokratski savez Makedonije) nakon višemesečnog ometanja VMRO DPMNE koji nije želeo da preda vlast. Otpor je kulminirao upadom nasilnih demonstranata u Sobranje Makedonije 27. aprila; Socijaldemokratska stranka (PSD) ubedljivo je pobedila na parlamentarnim izborima u Rumuniji sa više od 45,5 odsto osvojenih glasova.

2016 - Preminula je Esma Redžepova, makedonska pevačica romske muzike popularna na balkanskom prostoru, koja je tokom života odgajila 48 dece i učestvovala u brojnim humanitarnim akcijama.

2019 - Pacifičko ostrvo Bugenvil izglasalo je na referendumu odluku o nezavisnosti od Papue Nove Gvineje, na osnovu mirovnog sporazuma iz 2001. godine kojim je okončan građanski rat u kom je poginulo 20.000 ljudi.

Teme

ISTORIJA

Komentari 0

Nema komentara na izabrani dokument. Budite prvi koji će postaviti komentar.

Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.

Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.

Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.

Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.